03.04.2024 Teknoloji

Tasarım Odaklı Düşünme: Design Thinking Nedir?

Ümit Önal

Türk Telekom İçerik Ekibi

Günümüzün karmaşık ve hızlı bir şekilde değişim gösteren dünyasında karşılaşılan problemleri ya da bazı alanlarda daha çok gelişim gösterebilmek için yenilikçi çözümler üretebilmek oldukça gerekli hâle geldi. Tam da bu noktada tasarım odaklı düşünme adı verilen yaklaşım karşımıza çıkıyor. Kullanıcı odaklı çözümler üretebilmek ve bazı zorlukları aşabilmek için güçlü bir araç olarak öne çıkan “Design thinking nedir?” konusunda merak edilenleri sizler için bir araya getirdik.

Tasarım Odaklı Düşünme Nedir?

Geleneksel problem düşünme yeteneklerinin dışında tasarım odaklı düşünme, yani design thinking metodu, sıkça kullanılır. “Design thinking metodu nedir?” sorusuna yanıt olarak kullanıcıların ihtiyaç duydukları çözümleri ve deneyimleri ele almayı kolaylaştıran bir yaklaşım olduğu söylenebilir. “Tasarım odaklı düşünmenin tanımı nedir?” özetle belirli konularda problem çözme sürecinin çok daha rahat atlatılması için kullanılan bir yaklaşımdır. Kullanıcı perspektifine dayanan “Design thinking ne demek?” sorusuna: Design thinking, insan merkezli olacak şekilde düşünebilmeyi ve eldekileri geliştirebilmeyi amaçlayan düşünce tarzıdır denilebilir.

Bir süreç hâlinde ilerleyen “Tasarım odaklı düşünme nedir?” konusunda bilgi sahibi olmak ve kendini geliştirmek isteyen kişiler gerekli eğitimleri alabilir. Bu eğitim sonucunda kişiler mevcut düşünme tarzlarından uzaklaşarak çok daha insan merkezli bir düşünce biçimini yakalamış olur. “Design thinking eğitimi nedir?” konusuna bakıldığında interaktif ve pratik çalışmaları içeren katılımcıların problem çözme yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olan bir süreçtir denilebilir. Bu eğitim tasarım odaklı düşünce tarzının temel bilgilerini kullanıcılara sunar. Süresi ve detayları ise katılımcı ihtiyaçlarına ve hedeflerine bağlı olarak değişir.

Tasarım Odaklı Düşünme Ne İşe Yarar?

Birçok alanda kullanılabilen design thinking örnekleri incelendiğinde hangi alanlarda işe yarayabileceği de gözlemlenir. Temelde problem çözme yeteneğini geliştiren bu bakış açısı kullanıcı ihtiyaçlarını anlamak ve onların ihtiyaçlarına göre yenilikçi çözümler geliştirmeyi sağlar. Daha etkili ve kullanıcı dostu çözümler üretmeyi mümkün kılar. Kullanıcı deneyimlerine odaklanmaya da yardımcı olan bu yaklaşım farklı perspektiften fikirler üretebilmeyi destekler.

Bu sayede ise yenilikçi adımlar atılabilir. Ayrıca disiplinler arası iş birliğini teşvik eder ve çeşitli uzmanlık alanlarında bir araya gelen insanların daha kapsamlı çalışabilmesini sağlar. Risk almayı teşvik ederek hata yapmanın da bir öğrenme fırsatı olduğunu anlamanıza yardımcı olur. Hızlı prototipleme ve test etme adımlarını gerçekleştirerek daha hızlı bir gelişim ve iyileştirme sağlanmasını mümkün kılar.

Design Thinking Basamakları

Bu alanda kendini geliştirmek isteyen kişiler, “Tasarım odaklı düşünme nasıl yapılır?” diye merak edebilir. Bu süreç belirli aşamalardan oluşur. Tasarım odaklı düşünme basamakları 5 tanedir. Bu basamaklar sayesinde problem çözme süreci daha başarılı hâle getirilir. “Tasarım odaklı düşünme araçları nelerdir?” sorusu ise şu şekilde açıklanabilir.

  • 1. Kullanıcı ihtiyaçları için empati kurulur ve onların bakış açılarını anlamak için gözlemler yapılır. Nasıl bir deneyim elde etmek istediklerine dair veri toplanır.
  • 2. Veriler analiz edilir. Problem çözümü için tanım oluşturulur.
  • 3. Beyin fırtınası yapılarak kaliteli ve kullanışlı fikirler üretilir.
  • 4. Ortaya çıkan fikirlerin arasından en iyiler seçilerek modellemeler yapılır.
  • 5. Prototipler denenir ve geri bildirim alınır. Geri bildirim sonucu geliştirmeye gidilir.

Design Thinking Örnekleri

Farklı alanlarda kullanılan tasarım odaklı düşünme örnekleri, günlük hayatta karşınıza çıkar. Örneğin, Apple’ın ürün tasarımı kullanıcı deneyimini ön planda tutarak tasarım odaklı düşünmenin en net göstergesidir. Yine aynı şekilde müşterilerinin ihtiyaçlarını titizlikle analiz eden ve design thinking prensiplerini benimseyen Starbucks, kahve denildiğinde akla gelen öncü markalardan biri hâline gelmiştir.

Tüm bunların yanı sıra sağlık hizmetlerinde hasta deneyimini iyileştirmek için daha erişilebilir hâle getirmek etkili sağlık hizmeti sağlar ve tasarım odaklı düşünme örneğidir. Eğitimde öğrenci ihtiyaçları anlaşılarak öğrencilere yeni öğrenme yöntemleri sunmak da verilebilecek örnekler arasındadır.