Türk Telekom Blog

Gelişen dünyada nüfusun artışıyla doğal kaynakların her geçen gün azaldığı bilinen bir gerçektir. Bu nedenle bazı ölçüm sistemleri geliştirilmiştir ve bu doğal kaynakların nasıl kullanıldığı, ne kadar harcandığı ya da gelecek yıllardaki durumunun nasıl olacağı hakkında değerlendirmeler yapılır.

Sürdürülebilir bir dünya için ekolojik ayak izinin artması ya da azalması durumunda insanlığı ve gelecek nesilleri çok sayıda avantaj veya dezavantaj bekler. Yaşanılması daha mümkün bir dünya ve gelecek nesillere temiz doğal kaynaklar bırakabilmek için “Ekolojik ayak izinin büyümesine neden olan durumlar nelerdir?” sorusunun cevaplarını ve ekolojik ayak izine dair bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Ekolojik Ayak İzi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Dünya üzerinde teknoloji gelişmeleri, sanayi faaliyetleri ve nüfus artışı gibi durumlar pek çok olumsuzluğu da beraberinde getirir. Doğal kaynakları hızlı bir şekilde tükenen dünya ve daha sürdürülebilir bir yaşam için “Ekolojik ayak izi ne demek?” araştırmaları yapılır. Ekolojik ayak izi kavramı doğru anlaşıldığı ve hesaplandığı takdirde mevcut insanlık ve gelecek nesiller için daha yaşanılabilir bir dünya yaratır.

“Ekolojik ayak izi nedir?” sorusuna ise bir bireyin ya da toplumların dünya üzerinde yer alan bütün doğal kaynakları tüketme durumu ve çevreye verilen zararın oranı olarak cevap verilebilir. Bu kavram sayesinde bir bireyin enerji, gıda, su ya da atık yönetimi gibi konularda nasıl bir yol izlediği kolaylıkla anlaşılabilir. Çevreye verilen olumlu ya da olumsuz etki fark edilerek gerekli değerlendirmelerin yapılması ve iyileştirme yoluna gidilmesi amaçlanır. Ekolojik ayak izi tanımı, herkes tarafından bilinmesi ve mutlaka her bireyin hesaplamasının gerekli olduğu bir kavramdır.

Eğer “Ekolojik ayak izim ne?” diye düşünüyor ve bir harekette bulunmak istiyorsanız bunu birkaç dakika içinde rahatlıkla hesaplayabilirsiniz. “Ekolojik ayak izi nasıl hesaplanır?” konusunda birkaç önemli etken bulunur. Ekolojik ayak izinin bileşenleri; karbon tutumu, tarım arazisi, orman, yapılandırılan alan, balıkçılık ve otlak olarak yer alır. Bu nedenle hesaplanırken bunlara da dikkat edilir.

Kişisel düzeyde yapılan hesaplamalarda ilk önce enerji tüketimi ele alınır. Elektrik, doğal gaz, ısınma ya da soğutma gibi konulara dikkat edilmelidir. Ulaşımı nasıl sağladığınız da önemli olan başka bir kısımdır. Özel araç kullanan biri ile toplu taşıma araçlarını kullanan birinin ekolojik ayak izi aynı olmayacaktır.

Evinizin yalıtıma sahip olması ve evinizdeki atıkları yönetme biçiminiz büyük bir öneme sahiptir. Doğru hesaplama yapabilmek için internette yer alan hesaplama araçlarını kullanabilirsiniz. Bu hesaplama araçları sayesinde “Ekolojik ayak izini azaltmak için neler yapılabilir?” hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Ekolojik Ayak İzi Neden Artar?

Ekolojik ayak izinin artış göstermesinde pek çok unsur önem arz eder. Bu nedenle her birey hesaplama yaparak nasıl azaltabileceği konusunda bilgi sahibi olmalıdır. Ekolojik ayak izinin büyümesine neden olan faktörler şu şekilde açıklanabilir:

• Yaşam standardının artış göstermesi ve sanayi faaliyetlerinin gelişmesi enerji tüketiminde büyük bir artışa neden olur. Bu artış fosil yakıtların hızlı ve yoğun miktarda kullanılmasını beraberinde getirir. Fosil yakıtlar ne kadar yoğun miktarda kullanılırsa sera gazının salınımı da bir o kadar artış gösterir. Buna bağlı olarak enerji tüketimi, fosil yakıt kullanımı ve sera gazı salınımı ayak izini büyütür.
• Değişen yaşam şartları sayesinde neredeyse her ailenin özel bir aracı bulunur. Bu sayı kimi zaman birden fazla da olabilir. Ancak ulaşım alışkanlıklarında özel araç kullanma ve otomobillerin yaydığı sera gazını çoğaltma ekolojik ayak izinin büyümesine neden olur. Bireysel ulaşım alışkanlığı arttığı ve değişmediği sürece daha da hızlı büyüyecektir.
• Tarım yüzyıllardır insanlığın uyguladığı bir eylem olsa da günümüzde yanlış tarım yöntemleri nedeniyle ekolojik ayak izi büyüme gösterir. Yanlış ve yoğun miktarda ilaç kullanımı, suyu yanlış kullanma ve yoğun tarım uygulamalarında bulunmak yalnızca ayak izinin büyümesine değil hayvancılık üzerinde de olumsuz etkilere sahiptir. Su kirliliği artış gösterir ve bu durumda hayvanlar doğrudan etkilenir.
• Artan nüfus nedeniyle atıkların da miktarı artış gösterir. Geri dönüşüme önem verilmemesi çevre kirliliğine neden olduğu gibi ayak izinin de büyümesini sağlar. Çünkü geri dönüştürülen bir madde için yeniden üretim ve dağıtım aşaması gerçekleşmez. Bunun yerine atık depolama, bertaraf ve dönüşüm aşamaları gerçekleşir. Bu durumda da sera gazı salınımı, enerji kullanımı ve doğal kaynakların israfı yapılmamış olur.
• Modanın hızlı bir şekilde gelişmesi, günümüzde bazı ürünlerin tek kullanımlık olması, ambalajlı ürün tüketiminin artış göstermesi de önemli başlıklardan biridir. Tüketim kültürünün hızlı bir şekilde ilerlemesi nedeniyle doğal kaynaklar yoğun miktarda kullanılır.
• Isınma ya da soğutma yöntemleri önemlidir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından olan rüzgâr, güneş, hidro ya da dalga gibi yöntemler kullanılmaması ve bunun yerine kömür gibi yeniden oluşması uzun yıllar alan kaynakların tercih edilmesi ekolojik ayak izinde etkilidir.
• Su kaynaklarının kullanımı da bir başlık olarak karşımıza çıkar. Evsel ve endüstriyel su kullanımında dikkat edilmediği takdirde su israfı kaçınılmazdır. Su kaynaklarının sürdürülebilirliği tehdit edildiğinde ayak izi büyümeye devam eder.

Bu uygulamalara dikkat edilmediği takdirde bir diğer sorun iklim değişikliği olur. İklim değişikliğine sera gazı salınımı ve fosil yakıt kullanımında artış oldukça etkilidir. İklimin hızlı bir şekilde değişmesi doğal kaynaklar üzerinde yoğun bir baskı oluşturur ve ekolojik ayak izini büyütür.

Ekolojik Ayak İzi Nasıl Azaltılabilir?

Her birey kendi sorumluluğunu yerine getirdiğinde gelecek nesiller için daha yaşanılabilir bir dünyaya adım adım yaklaşılır. Bu nedenle “Ekolojik ayak izi artarsa ne olur?” konusunda herkesin bilinçlendirilmesi gerekir. Ayak izi büyüdükçe doğal kaynaklar tükenir. Doğal kaynakların miktarı azaldıkça sosyal eşitsizlik de ortaya çıkar. Su kıtlığı ve ormanlık alanların azalması gibi sorunlar ortaya çıkar. Doğal yaşam alanı tahrip edilir ve hayvancılık bitme noktasına gelir. İnsan sağlığında tedavisi zorlaşan sorunlar ortaya çıkar. Ekosistem zarar görür ve gelecek nesiller için yaşanılabilir bir dünya hayali ortadan kalkar.

Tüm bunların yanı sıra “Ekolojik ayak izi nasıl azaltılır?” konusunda bilgilenmek önemlidir. Enerji tasarrufu yapmaya başlamak bu konuda önemli bir adım atmaktır. Olabildiğince toplu taşıma araçlarını kullanmak kişisel sera gazı salınımını azaltır. Su israfının önüne geçilmeli ve atık yönetimi konusuna dikkat edilmelidir. Tüketim alışkanlıkları değişerek ihtiyaç doğrultusunda ürün alımı yapılmalıdır. Ürün satın alırken tek kullanımlık olanlar yerine sürdürülebilir olması mümkün seçenekler değerlendirilmelidir.

En önemli ekolojik ayak izi azaltma yöntemi ise diğer bireylere farkındalık yaratmak olacaktır. Bu konuda bilinçlenen her birey bir başkasını da bilgilendirerek ilerlerse gelecek nesiller için sürdürülebilir bir dünya hayali uzak değildir.