22.11.2023 Teknoloji

Blockchain Nedir? Nasıl Kullanılır?

Ümit Önal

Türk Telekom İçerik Ekibi

Günümüzde insanlar, tükettiği pek çok metanın kökeni ve üretim süreçleri hakkında daha fazla bilgiye sahip olmak istiyor. Bu bilgilere erişim, alışveriş alışkanlıklarını bile etkileyebilir. Blockchain teknolojisi, üretim zincirlerini daha şeffaf hale getirerek tüketicilere ürünlerin takibini sağlama potansiyeline sahip.

Blockchain, her işlem için kalıcı ve değiştirilemez bir kayıt oluşturur. Her işleme bir zaman damgası eklenir ve bu işlemler birbirine bağlanır. Böylece geçmişteki veriler sonradan değiştirilemez hale gelir. Ancak Blockchain'in yalnızca bu şekilde özetlenmesi elbette doğru değil.

Blockchain Nedir?

Blok zinciri ya da halka açık blok “Blockchain nedir?” sorusuna yanıt olarak verilebilir. Bu sistem işlem kayıtlarını eşler arası düğmeler aracılığıyla birbirine bağlar. Bu işlemi gerçekleştirebilmek adına özel olarak tasarlanmış ağda tipi zincir olarak bilinen ve çeşitli veri tabanlarında saklanan bu yapı Blockchain olarak adlandırılır.

Blockchain olarak adlandırılan bu depolama sistemine dijital defter ismi vermek yanlış olmaz. Dijital defter üzerinde kayıtlı olan her işlem eşler arası bilgisayar ağları tarafından bağımsız olarak doğrulandığı için hata payına sahip olmaz. Bunun yanı sıra işlemlerin tamamı dalgalı büyüyen bir veri zincirine eklenerek artmaya devam eder. En önemli özelliği ise kaydedilmesinin ardından verilerin değiştirilmesinin kesinlikle söz konusu olmamasıdır. Bu özellikler göz önünde bulundurulduğunda Blockchain teknolojisi için son derece güvenli olduğunu söylenebilir.

Blockchain, yani dijital defter içerisinde bulunan çok sayıda işlem gerçek satın almalara dayalı olarak depolanır. Bu özelliği ile teknolojinin Google elektronik tablosu gibi olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Blockchain Tarihçesi

Birçok farklı sebeple “Blockchain ne demek?” sorusu hakkında araştırmalar yapılmaktadır. Satoshi Nakamoto adı ile anılan ve gerçek kimliği henüz ortaya çıkmayan bir kişi tarafından yaratılan bu kavram ilk olarak 2008 yılında tanıtıldı. Benzeri bir yöntem kullanarak tasarımın geliştirilmeye devam edilmesi, Blockchain’e olan ilgiyi artırdı.

Blockchain yazılım olarak da ele alınabilecek bir teknoloji olması sebebiyle dosya boyutları önemli ölçüde büyümeye devam ediyor. 2014 yılının Ağustos ayında 20 GB’a ulaşan ve 2020 yılının başlarında ise 200 GB’i aştığı bilinen Blockchain pek çok farklı açıdan dikkat çeken dosya boyutlarına sahip.

Blockchain'in Özellikleri

Blockchain teknolojisi veya Blockchain coinleri ile ilgili araştırma yapanlar, sistem özelliklerini merak edebilir. Bu sistemin özellikleri aşağıdaki gibi listelenebilir:

  • Güvenilirlik: Blockchain uzmanlığı belirli bir dijital imza olmaksızın diğer kullanıcılar tarafından bir bireyin verilerinin bozulmasını ve değiştirilmesini imkânsız hale getiriyor. Bu özelliğini dijital imza özelliğini aktif hale getirerek hayata geçiren Blockchain pek çok açıdan güvenilir.
  • Çok merkezlilik: “Blockchain nasıl çalışır?” sorusuna kullanıcıların karşılıklı mutabakatı ile yapıldığına ve tamamen sorunsuz şekilde çalıştığına dair yanıt vermek mümkün. Dolayısıyla hem daha güvenli hem daha sorunsuz hem daha hızlı işlemler ile sonuçlanması mümkün hale geliyor.
  • Otomasyon yeteneği: Blockchain programlanabilir ve kriterler karşılandığı takdirde otomatik olarak sistematik eylemler gerçekleştirir. Dolayısıyla olaylar ve ödemeler oluşturma konusunda otomasyon yeteneğine sahip olduğunu söylemek gerekir.
  • Şeffaflık ve değiştirilmezlik: Blockchain mühendisliği tarafından ele alınan bu teknolojinin tamamen şeffaf ve değiştirilmez olduğunu söylemek mümkün. Blok zinciri ağına eklenen bilgilerin değiştirilmesi ya da kaybedilmesi mümkün değil. Dolayısıyla herhangi bir ağ katılımcısının defterdeki değişiklikleri denetleyebilir olması şeffaflığın çok önemli bir faktör haline gelmesini sağlıyor.

Blockchain Teknolojisinin Önemi Nedir?

Blockchain yazılım dili olarak ele alınan bu teknoloji pek çok açıdan önemli. Veri ve işlemlerin kaydına dair analiz yapılması ve kayıtların tutulması işlemler esnasında herhangi bir problem ile karşılaşmamak adına çok önemli. Pek çok zaman bilgiler şirketler içerisinde işleniyor ya da komisyoncular, bankacılar veya avukatlar gibi üçüncü şahıslar aracılığıyla denetlemeye tabi tutuluyor. Fakat bu durumun ekstra maliyet getirmesi bunun yanı sıra zamandan da kayıp yaşanmasına neden olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu doğrultuda Blockchain teknolojisi hem ekonomik hem zaman açısından yaşadığınız kaybın minimize edilmesi konusunda önemli bir rol oynuyor. İşlemin daha hızlı hareket etmesini sağlayarak hem paradan hem zamandan tasarruf etmenize olanak sağlıyor.

Kendine ait özellikleri ile Blockchain, Türkiye için en çok araştırılan konulardan biri haline geldi. Bu konuda Blockchain’in güvenilirliğine dair önemli bir önyargı olduğunu ancak bunun yanlış olduğunu ise söylemek gerekiyor.

Blockchain; finans, tedarik zinciri ve üretim gibi birden fazla sektörle ilgili çeşitli uygulamaları destekleyebilmesi adına özel olarak tasarlanmış bir teknoloji. Blockchain için giderek dijitalleşen dünyada pek çok farklı avantajı olan bir teknoloji olduğunu ve bunun yanı sıra her geçen gün gelişmekte olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Blockchain Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

“Blockchain developer nedir?” sorusuna; son yılların en çok dikkat çeken teknolojilerinden biri olan Blockchain teknolojisini kullanarak uygulama veya sistem geliştiren kişi olduğuna dair yanıt vermek mümkün. Bu teknoloji pek çok işletme tarafından tercih edilen ve veri güvenliği sağlaması konusunda önemli bir rol oynayan bir teknoloji. Ancak Blockchain adıyla anılmakta olan bu teknolojinin kendine ait avantajları ve dezavantajları olduğunu mutlaka dile getirmek gerekiyor.

Blockchain Teknolojisinin Avantajları

Blockchain ya da blok zincirleri olarak adlandırılan bu teknolojinin sağladığı en önemli avantaj elbette güvenlik seviyesinin çok yüksek olması. Bu durum blok zincirlerinin çevrim içi işlemlerde hassas verileri koruma konusunda da önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Bu verileri güvence altına alıyor, hızlı ve rahat işlemler sağlıyor. Blockchain teknolojisiyle gerçekleştirilen işlemler için gün içerisinde yalnızca birkaç dakika vakit ayırmanız yeterli oluyor. Bu süre geleneksel teknolojiler ve yöntemler ile birkaç günü bulabiliyor. Dolayısıyla Blockchain teknolojisi için hem zamandan hem paradan tasarruf etmenize dair olanak sağladığını söylemek mümkün.

Blockchain Teknolojisinin Dezavantajları

Blockchain projeleri sağladıkları çok sayıda avantajla son yıllarda dikkat çekiyor olsa da bu teknolojinin birtakım dezavantajlara sahip olduğunu da söylemek gerekiyor. Blockchain teknolojisinin dezavantajları arasında genel ve özel anahtarların kullanımını içermesi ancak geçmişte özel anahtarlarla ilgili birçok soruna sebep olması bulunuyor. Eğer bir kullanıcı özel anahtarını kaybederse birçok farklı problem ile karşı karşıya kalabilir. Karşılaştığı problemler ise Blockchain teknolojisini dezavantajlı hale getirir.

Bunun yanı sıra Blockchain teknolojisinde düğüm başına yapılabilecek işlem sayısı sınırlı. Dolayısıyla ölçeklenebilirlik kısıtlamaları mevcuttur. Bu durumlarda dezavantaj olarak ele alınabilir. “Blockchain uzmanı nedir?” sorusuna cevap olarak uzmanlar tarafından hayata geçirilen bir teknoloji olarak cevap verebiliriz. Blockchain hem avantaj hem dezavantajlara sahip. Ancak avantajların her geçen gün artıyor olması pek çok farklı işletme tarafından tercih edilmesini sağlıyor.

TT Ventures PİLOT

Türk Telekom, TT Ventures PİLOT ile başta Blockchain ve yapay zekâ gibi konularda geliştirilen fikirler olmak üzere birçok girişimi destekliyor. Bu girişimler arasında Blockchain alanında da adını duyurmaya devam ediyor. Türkiye’nin lider bilgi ve iletişim teknolojileri şirketi Türk Telekom’un, yenilikçi fikirleri katma değer sağlayacak işlere dönüştürmek ve Türkiye girişimcilik ekosistemini globale taşımak amacıyla 2013 yılında hayata geçirdiği TT Ventures PİLOT programı ile her sene teknoloji girişimlerine destek veriliyor. Farklı alanlarda, teknoloji odaklı projeler geliştiren ekipler program süresince Türk Telekom ile iş birliği yapma fırsatı bulurken program başında girişimlere nakit desteği veriliyor ve program sonunda programı başarı ile tamamlayan her ekibe ise TTVentures’tan 50 bin dolar yatırım alma imkânı sunuluyor. PİLOT’a seçilen ekipler, iş fikirlerini başarılı bir şekilde uygulayabilmek için 12 hafta boyunca sektör profesyonelleri ile başarılı girişimci ve yatırımcılardan oluşan Türk Telekom mentor ağından destek alıyor. Bu kapsamda; fikirlerini daha da ileri taşıyacak girişimler, program süresince alanında uzman kişilerden eğitimler alıyor, Türk Telekom’un güçlü teknoloji altyapısının yanı sıra ofis alanlarımızdan faydalanıp program sonunda iki haftalık Amerika programına katılma fırsatı yakalıyorlar.

Bugüne kadar PİLOT programından 104 girişim mezun oldu, mezun girişimlerden 50 tanesi ekosistem yatırımcılarından toplamda 33M USD yatırım aldı, TT Ventures ile de bu girişimlerin 11 tanesine yatırım yapıldı.

PİLOT ile alanında yenilikçi girişimler destekleniyor. Blokchain alanında desteklenen girişimlerden bir tanesi de Finceptor. PİLOT’un son dönemine seçilen Finceptor, Web3 projelerinin token halka arzı (ICO) öncesi likidite finansmanı, ICO ve ICO sonrası aşamalarda fonlanılmasını sağlayan bir yatırım platformudur. Bireysel yatırımcılar $1'dan başlayan ve sermaye korumalı yatırım modelleri ile Web3 proje tokenlarına ICO öncesi, ICO ve sonrası olmak üzere 3 aşamada yatırım yapabilirler. Token/NFT üreticilerinin likiditeye ve topluluklara erişip ön satış yapabilmesini; aynı zamanda bireysel yatırımcıların bu tokenları keşfedebilmesini ve erişebilmesini sağlayan Finceptor’ın, 100.000’den fazla yatırımcı topluluğu ve 6.000 üzerinde kayıtlı yatırımcısı bulunuyor. Geliştirdiği likidite üretimi ürünleri ile çıkarılan tokenların daha verimli ve hızlı alım-satım yapılabilmesini sağlayarak daha derin bir trading ortamı sunuyor. Son müşterisi Virtual Versions’a 50.000 USDT likidite üretmesi sağlayıp 5.000’den fazla topluluk üyesi kazanmasını sağladı. 2023 yılının en iyi dördüncü performe eden token’ı olan VV, dünyanın en büyük borsalarından biri olan Bybit’te listelendi.